Yapısında %26 azot (N) bulunan kalsiyum amonyum nitrat (CAN), çeltik dışındaki kültür bitkilerin üst gübrelemesinde en yaygın kullanılan besin kaynaklarından biridir. Yapısındaki azotun yarısı amonyum azotu (NH4-N), diğer yarısı ise nitrat azotu (NO3-N) formundadır. Nitrat azotu, bitkilerin hızlı gelişim ve ürüne yatma dönemlerinde bitki kökleri tarafından doğrudan ve kolaylıkla alınırken, amonyum formundaki azotun büyük bir kısmı ise toprak şartlarına bağlı olarak, topraktaki azot bakterileri tarafından nitrat azotuna dönüştürülür. Bu sayede bitkiler azot ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılarlar. Çeltik dışındaki kültür bitkilerinin tamamının gelişme dönemleri içinde aldığı toplam azotun %75’i nitrat azotu formundadır. Bu nedenle, ülkemizde ve dünyada, üst gübresi olarak en çok kullanılan azotlu gübrelerin başında CAN gelir.

Kullanım Alanları

Kalsiyum amonyum nitrat, buğday, arpa gibi tahıllar başta olmak üzere, bütün kültür bitkilerinin çapalanması ve sulanması sırasında üst gübre olarak kullanılabilir. Bitkilerin yeterli azot ile gübrelenmemesi durumunda, bitkide gelişim yavaşlar; yapraklar küçük kalır; alt yapraklardan başlayarak soluk ya da sarımtırak yeşil bir renk alır, ardından da tüm yaprak ayası sararır. Gereğinden fazla verilmesi durumunda ise, bitkilerde normalden fazla bir gelişim olurken, olgunlaşma ve hasat gecikir. Kalsiyum amonyum nitrat gübresinin toprak pH’sı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığından (yani, nötr reaksiyonlu bir gübre olduğundan) bütün topraklarda rahatlıkla kullanılabilir.

Kullanım Şekli

Uygulamadan hemen sonra toprağa karıştırılması veya yağmurdan ve sulamadan hemen önce toprak yüzeyine serpilmesi halinde, CAN gübresinden ürede olanın aksine, amonyak (NH3) gazı şeklinde herhangi bir azot kaybı olmaz. Gübrenin içeriğindeki azot, toprak suyunda veya suda eridiği (çözündüğü) zaman, (+) elektrik yüklü amonyum (NH4) iyonu ve (-) elektrik yüklü nitrat (NO3) iyonlarına ayrılır. Amonyum iyonları (+) elektrik yüklü olduğu için toprakta bulunan (-) elektrik yüklü kil mineralleri ve diğer kolloidler tarafından bağlandığından, sulama suyu ile yıkanmaz. Nitrat iyonları ise, (-) elektrik yüklü olduğu için kil mineralleri ve diğer kolloidler tarafından tutulamayacağından, kumlu topraklar başta olmak üzere, bir kısmı aşırı yağış ya da sulama ile yıkanarak bitki kök bölgesinden uzaklaşabilir. Bu nedenle, bu gibi alanlarda bitkinin azotlu gübre ihtiyacı göz önünde bulundurularak, CAN gübresi yağış ve sulama adedine göre birkaç kısma ayrılarak uygulanır.